Azbest to określenie grupy naturalnie występujących w środowisku minerałów krzemianowych charakteryzujących się włóknistą budową. Ze względu na swoje unikalne cechy fizyczne i chemiczne wykorzystywany był głównie do produkcji materiałów budowlanych (szczególnie płyt dachowych). 

Jego degradacja, uszkodzenia czy obróbka mechaniczna (cięcie, wiercenie, kruszenie), w skutek których włókna są uwalniane do powietrza, powodują, że staje się niebezpieczny dla zdrowia. Zaliczany jest do substancji o udowodnionym działaniu rakotwórczym. Dlatego jego usuwanie wymaga specjalnych zabezpieczeń, sprzętu, planu prac i udokumentowania przekazania do unieszkodliwienia.

Bezpieczne użytkowanie wyrobów zawierających azbest jest możliwe po stwierdzeniu braku widocznych uszkodzeń mogących stwarzać warunki dla emisji azbestu do środowiska, wykorzystywanie go w sposób umożliwiający emisję do środowiska jest niedopuszczalne. Wyroby zawierające azbest należy usunąć/wymienić na bezazbestowe w sposób niestwarzający zagrożenia dla środowiska i zdrowia ludzi w terminie: do dnia 31 grudnia 2032 r.

Gdy jesteś posiadaczem wyrobów azbestowych:

1.      Wykonuj „Ocenę stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest” w terminach wynikających z wyniku przeprowadzonej Oceny.

Przy wykorzystywaniu wyrobów zawierających azbest należy uwzględniać wyniki przeprowadzonych kontroli oraz oceny stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest.

Właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości, a także obiektu, urządzenia budowlanego, instalacji przemysłowej lub innego miejsca zawierającego azbest, przeprowadza kontrole stanu tych wyrobów w terminach wynikających z oceny stanu tych wyrobów. Z przeprowadzonej kontroli okresowej sporządza się w jednym egzemplarzu ocenę stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest, zwaną dalej "oceną". Wzór oceny określa załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest zmienionego Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 5 sierpnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz.U. z 2004 r. Nr 71, poz. 649 i Dz. U. z 2010 r. Nr 162, poz. 1089).

Wzór oceny dostępny pod linkiem:

• https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20101621089/O/D20101089.pdf
• https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20040710649/O/D20040649.pdf  

2.     Zgłoś obecność wyrobów zawierających azbest w Urzędzie Gminy do 31 stycznia danego roku.

Wyroby zawierające azbest, instalacje lub urządzenia zawierające azbest, drogi utwardzone odpadami zawierającymi azbest, rury azbestowo-cementowe oraz usunięte wyroby zawierające azbest inwentaryzuje się poprzez sporządzenie spisu z natury.

Wykorzystujący wyroby zawierające azbest ujmuje wynik inwentaryzacji w "Informacji o wyrobach zawierających azbest" stanowiącej załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 13 grudnia 2010 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania wyrobów zawierających azbest oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane wyroby zawierające azbest (Dz. U. z 2011 r. Nr 8, poz. 31) i przedkłada ją corocznie w terminie do dnia 31 stycznia właściwemu marszałkowi województwa, natomiast osoba fizyczna niebędąca przedsiębiorcą przedkłada informację wójtowi. Informację, sporządza się w dwóch egzemplarzach: jeden przedkłada się w formie pisemnej właściwemu organowi, drugi przechowuje się przez okres jednego roku, do czasu sporządzenia następnej informacji.

Wzór informacji dostępny jest pod linkiem: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110080031/O/D20110031.pdf

3.     W przypadku konieczności pozbycia się wyrobów azbestowych – zleć to firmie posiadającej wymagane uprawnienia. Nie demontuj ich samodzielnie! Firma przygotowuje plan prac i zgłoszenia do wymaganych instytucji.

Wyroby zawierające azbest zakwalifikowane zgodnie z oceną do wymiany na skutek nadmiernego zużycia lub uszkodzenia powinny być usunięte.

W dniu prac zadbaj o dostęp na posesję, usuń przedmioty z okolicy dachu/elewacji. Poinformuj sąsiadów o planowanych pracach z odpowiednim wyprzedzeniem.

Wykonawca prac (polegających na zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest) powinien dysponować:

• wpisem do rejestru BDO odpowiednim dla wytwarzania/zbierania/transportu odpadów niebezpiecznych,
• przeszkolonym personelem i środkami ochrony indywidualnej zgodnie z przepisami BHP dot. azbestu,
• planem prac usuwania wyrobów zawierających azbest,
• niezbędnym wyposażeniem socjalnym i technicznym, sprzętem i procedurami do bezpyłowego demontażu, pakowania i znakowania odpadów (m.in. folia PE, big-bagi z nadrukami ostrzegawczymi, oznakowanie „Uwaga! Zagrożenie azbestem”).

Wykonawca prac najpóźniej 7 dni przed rozpoczęciem prac składa zgłoszenia do:

• Właściwego powiatowy inspektora nadzoru budowlanego (PINB) – formalności budowlane i zgłoszenia prac,
• Właściwego okręgowego inspektora pracy (PIP) – bezpieczeństwo pracy przy usuwaniu azbestu,
• Właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego (PPIS/PSSE) – wymagania sanitarne i zgłoszenia prac.

W zgłoszeniu podaje się m.in.: rodzaj lub nazwę wyrobów zawierających azbest, termin rozpoczęcia i planowanego zakończenia prac, adres obiektu, kopię aktualnej oceny stanu wyrobów zawierających azbest, określenie liczby pracowników, którzy przebywać będą w kontakcie z azbestem.

Obowiązki spoczywające na wykonawcy prac nie zwalniają jednak z odpowiedzialności podmiotu wykorzystującego wyroby zawierające azbest. Zgodnie z § 6 ust. 4 rozporządzenia w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest właściciel/użytkownik wieczysty/zarządca nieruchomości ma obowiązek zgłosić prace polegające na zabezpieczaniu lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest do właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej. Dlatego wszelkie zaplanowane prace w tym zakresie skonsultuj w Wydziale Architektury i Budownictwa w Starostwie Powiatu Warszawskiego Zachodniego w Ożarowie Mazowieckim (22 733 72 21).

Bezpieczny demontaż zapewnia się poprzez:

• wyznaczenie i odizolowanie strefy prac, zabezpieczenie otoczenia (stosowanie osłon), ogrodzenie terenu,
• umieszczenie w strefie prac w widocznym miejscu tablic informacyjnych o następującej treści: "Uwaga! Zagrożenie azbestem",
• zastosowanie środków technicznych ograniczających pylenie (praca „na mokro”, demontaż w całości, o ile to możliwe, do odspajania – stosowanie narzędzi ręcznych lub wolnoobrotowych, wyposażonych w miejscowe instalacje odciągające powietrze, codzienne usuwanie pozostałości pyłu),
• kontrolny monitoring powietrza w środowisku pracy,
• zabezpieczanie zdemontowanych wyrobów i odpadów zawierających azbest,
• czyszczenie powierzchni oraz sprzętu, kontrolę porządkową,
• oznakowanie wyrobów zawierających azbest lub ich opakowań.

Transport:

• do transportu odpadów zawierających azbest stosuje się odpowiednio przepisy o przewozie towarów niebezpiecznych,
• odpady zawierające azbest powinny zostać odpowiednio oznakowane (zgodnie ze wzorem określonym  załączniku 2 do rozporządzenia w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest),
• przed załadowaniem przygotowanych odpadów zawierających azbest środek transportu powinien być oczyszczony z elementów umożliwiających uszkodzenie opakowań w trakcie transportu,
• ładunek odpadów zawierających azbest powinien być tak umocowany, aby w trakcie transportu nie był narażony na wstrząsy, przewracanie lub wypadnięcie z pojazdu.

Unieszkodliwianie:

Odpady zawierające azbest powinny być unieszkodliwione na składowisku, a ich przekazanie potwierdzone Kartą Przekazania Odpadu (KPO).

4.     Po usunięciu wyrobów np.  płyt azbestowo-cementowych falistych lub płaskich z dachu czy z instalacji (np. rur, kształtek) możesz złożyć do Urzędu wniosek o odbiór, transport i utylizację odpadów azbestowych (gmina pokryje koszty) lub zlecić tę czynność firmie (na własny koszt).

Na podstawie Zarządzenia Nr 144/2013 Wójta Gminy Izabelin z dnia 22 maja 2013 r. w sprawie: zasad odbioru i unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest od osób fizycznych z terenu gminy Izabelin właściciele/użytkownicy nieruchomości położonych na terenie gminy Izabelin mogą ubiegać się o odbiór i utylizację wyrobów zawierających azbest na koszt Gminy. Warunkiem koniecznym do skorzystania z dofinansowania jest złożenie do Urzędu wniosku (wzór określony w załączniku 2 do zarządzenia), jak również złożenie Informacji o wyrobach zawierających azbest. Prace związane z odbiorem i unieszkodliwianiem odpadów realizowane są przez uprawniony podmiot wyłoniony przez Gminę.

Zarządzenie Nr 144/2013 Wójta Gminy Izabelin (do pobrania poniżej ↓)

Wnioski można składać w formie tradycyjnej w Urzędzie Gminy Izabelin (Wydział Ochrony Środowiska, pok. 4) lub w formie elektronicznej poprzez Cyfrowy Urząd Gminy Izabelin (zakładka e-Odpady). Wniosek i informacja dostępne na stronie gminnej  pod linkiem: https://izabelin.pl

5.     Po odbiorze odpadów azbestowych Wykonawca prac ma obowiązek przekazać: oświadczenie o prawidłowym wykonaniu prac i oczyszczeniu terenu.

Po wykonaniu prac związanych z usuwaniem wyrobów zawierających azbest wykonawca prac ma obowiązek złożenia właścicielowi/użytkownikowi wieczystemu/zarządcy nieruchomości, urządzenia budowlanego, instalacji przemysłowej lub innego miejsca zawierającego azbest pisemnego oświadczenia o prawidłowości wykonania prac oraz o oczyszczeniu terenu z pyłu azbestowego, z zachowaniem właściwych przepisów technicznych i sanitarnych. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 3, przechowuje się przez okres co najmniej 5 lat (§8 ust. 3-4 rozporządzenia w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest).

Pamiętaj!

Odpady azbestowe to odpady niebezpieczne, nie należy ich mieszać z innymi rodzajami odpadów, nie wolno ich wyrzucać do odpadów zmieszanych czy kontenerów na gruz np. na PSZOK, a także usuwać ich samodzielnie.