Home

Helena Schneider vel Sznajder „Pokrzywa” – łączniczka AK

Helena Schneider (inna pisownia nazwiska: Sznajder) przybyła do Izabelina z Wielkopolski wraz z bratem Franciszkiem oraz matką Jadwigą. Jako polscy patrioci nie podpisali volkslisty, dlatego musieli opuścić rodzinny dom i zostali wysiedleni na tereny Generalnego Gubernatorstwa. Los rzucił ich do Izabelina, gdzie zamieszkali w domu Zofii Raciborskiej przy ul. Leśnej w Izabelinie C.

Brat Heleny Franciszek zaangażował się w organizację konspiracji na tych terenach, wkrótce został dowódcą plutonu. W domu, w którym mieszkali, wielu członków konspiracji VIII rejonu składało żołnierską przysięgę, a na terenie posesji znajdował się magazyn broni.

Helena została łączniczką i przyjęła pseudonim „Pokrzywa”. W szeregach partyzantów znaleźli się zdrajcy i 11 listopada 1943 roku żandarmi z Zaborowa pojawili się w Izabelinie, gdzie rozpoczęła się fala aresztowań. Zdrajca Antoni Zych doprowadził Niemców do domu, w którym mieszkali Sznajderowie. Szukali Franciszka, „Dęba II”. Plutonowego nie było w domu, zamiast niego zaborowscy oprawcy zastali jego matkę Jadwigę Sznajder oraz gospodynię Zofię Raciborską. W wyniku rewizji znaleziono ukrytą broń. Kobiety zostały ciężko pobite, ale nie zdradziły nikogo, więc zamknięto je w domu i spalono żywcem. W tym samym czasie Helena Sznajder wróciła do domu. Została na miejscu pobita do nieprzytomności i zabrana przez Niemców do zaborowskiej komórki Gestapo na przesłuchanie. Sytuacja była poważna, bo Helena znała wszystkie kontakty i gdyby je przekazała, rejon znalazłby się w rozsypce. Nie wydała nikogo, pomimo ciężkich tortur w wyniku, których zmarła.

Jej niezłomna postawa ocaliła życie wielu członków konspiracji i ich rodzin.

W 2023 roku narodził się pomysł uczczenia pamięci „Pokrzywy”. Projekt pomnika, na podstawie wizerunku z niemal cudem odnalezionego zdjęcia, wykonał znany artysta rzeźbiarz Paweł Pietrusiński. Najpierw powstał model rzeźby w gipsie, a następnie w 2024 r. został wykonany odlew w brązie w bielskiej pracowni Marka Żebrowskiego. Inskrypcja przy pomniku powstała w uzgodnieniu z Instytutem Pamięci Narodowej.

Na wykonanie odlewu i montaż rzeźby gmina Izabelin otrzymała pomoc finansową z budżetu Województwa Mazowieckiego w ramach Mazowieckiego Instrumentu wsparcia Zachowania i Tworzenia Miejsc Pamięci Narodowej pn.: „Mazowsze dla miejsc pamięci 2024” w wysokości 76 681,20 zł. Przedsięwzięcie zostało także wsparcie w postaci dotacji z Powiatu Warszawskiego Zachodniego w wysokości 20 000 zł.

Pomnik, który powstał między innymi z inicjatywy Środowiska „Grupa Kampinos” ŚZŻAK, zostanie odsłonięty w trakcie uroczystości patriotycznej 8 listopada o godz. 14:00 na „Działce pod Sosnami” przy Urzędzie Gminy Izabelin.

Wszystkich mieszkańców zapraszamy serdecznie do udziału w uroczystości.